శా. సింగంబాకటితో - 100 పద్యాలు

 

శా. సింగంబాకటితో
సింగం బాకటితో గుహాంతరమునం జేడ్పాటుమై నుండి మా తంగ స్ఫూర్జిత యూథ దర్శన సముద్యత్క్రోధమై వచ్చు నో జం గాంతార నివాసఖిన్నమతి నస్మత్సేనపై వీడె వ చ్చెం గుంతీసుత మథ్యముండు సమరస్థేమాభి రామాకృతిన్
1.    సింగం బాకటితో 2.    గుహాంతరమునం జేడ్పాటుమై నుండి 3.    మాతంగస్ఫూర్జిత యూథ దర్శన 4.    సముద్యత్క్రోధమై వచ్చు నోజం	5.    కాంతార నివాసఖిన్నమతిన్ 6.    అస్మత్సేనపై వీడె వచ్చెం  7.    కుంతీసుత మథ్యముండు 8.    సమరస్థేమాభి రామాకృతిన్
అర్ధాలు: సింగం బాకటితో = సింగంబు ఆకటితో = సింహము ఆకలితో; గుహాంతరమునం = గుహ + అంతరమునం =గుహ లోపలనుండి; చేడ్పాటుమై = బాధ తో; నుండి = ఉన్నదై; మాతంగ =  ఏనుగుల; స్ఫూర్జిత = పిడుగులు పడుతున్నట్టుగా (thundering); యూథ = గుంపు; దర్శన = కనపించగానే; సముద్యత్క్రోధమై = సముద్యత్ + క్రోథమై = చాలా కోపంతో; వచ్చు= వస్తుంది; ఓజం = వెలుగుతో; కాంతార = అడవి; నివాస = ఉన్నటువంటి;ఖిన్నమతిన్ = దుఃఖముతో; అస్మత్సేనపై = అస్మత్ + సేన + పై = మన సేన మీద; వీడె వచ్చెం = వీడు వస్తున్నాడు; కుంతీసుత = కుంతీ కుమారులలోని; మథ్యముండు = మథ్యలోని వాడు; సమరస్థేమ = సమర + స్థేమ = యుద్ధం చేయాలనే ఉత్సాహంతో; అభిరామాకృతిన్ = అభిరామ + ఆకృతిన్ = మనోహరంగా ఉన్నాడు;
సందర్భం – మహాభారతంలోని (తిక్కన వ్రాసినది) విరాట పర్వంలో అజ్ఞాతవాసం పూర్తి చేసుకుని, యుద్ధానికి వస్తున్న అర్జునుడిని చూసి, ద్రోణాచార్యుడు చెప్పిన మాటలు.   భావం: ఒక గుహలో బాధతో, ఆకలితో ఉన్న సింహము బయటకు వచ్చి, భయంకరమైన ఏనుగుల గుంపు మీదకు దూకినట్లుగా, ఇంతకాలం అడవులలో ఉండి, ఇప్పుడు యుద్ధం చేయాలనే ఉత్సాహంతో వస్తున్న అర్జునుడు మనోహరంగా కనిపిస్తున్నాడు.