ఏ వేదంబు బఠించె - 100 పద్యాలు

 

శా. ఏ వేదంబుఁ బఠించె లూత
ఏ వేదంబుఁ బఠించె లూత, భుజగంబే శాస్త్రముల్చూచెఁ దా నే విద్యాభ్యసనంబొనర్చెఁ గరి, చెంచే మంత్రమూహించె, బో ధావిర్భావనిధానముల్ చదువులయ్యా! కావు! మీపాద సం సేవాసక్తియె కాక జంతుతతికిన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా!
1.     ఏ వేదంబుఁ బఠించె లూత 2.    భుజగంబే శాస్త్రముల్చూచెఁ  3.    దానే విద్యాభ్యసనంబొనర్చెఁ గరి 4.    చెంచే మంత్రమూహించె  5.    బోధావిర్భావనిధానముల్	6.    చదువులయ్యా! కావు!  7.    మీపాద సంసేవాసక్తియె కాక  8.    జంతుతతికిన్  9.    శ్రీకాళహస్తీశ్వరా!
ఏ వేదంబుఁ = ఏ వేదము; పఠించె = చదువుకున్నది; లూత = సాలీడు ; భుజగంబు = పాము; ఏ శాస్త్రములు చూచెఁ = ఏ శాస్త్రములు చూచినది ; తాను = తాను; ఏ విద్యాభ్యసనంబు = ఏ విద్యలను అభ్యాసము; ఒనర్చెఁ = చేసినది; కరి = ఏనుగు; చెంచు = భక్త కన్నప్ప ; ఏ మంత్రము ఊహించె = ఏ మంత్రాలు తెలుసుకున్నాడు; బోధావిర్భావ నిధానముల్ = జ్ఞానము పుట్టుటకు కారణం; చదువులయ్యా కావు! = చదువులు కాదు; మీపాద సంసేవాసక్తియె కాక = నీ పాదాల మీద ధ్యాస మాత్రమే; జంతుతతికిన్ = అన్ని ప్రాణులకు; శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! = కాళహస్తిలో నెలకొన్న శివా;
భావం: ధూర్జటి వ్రాసిన శ్రీకాళహస్తి శతకంలోని పద్యం. శ్రీకాళహస్తి అనే ఊరు ఉన్నది. శ్రీ (సాలీడు), కాళ (పాము), హస్తి (ఏనుగు) కలిసి శివుడిని కొలిచిన చోట, అక్కడ వెలసిన శివుడి మీద వ్రాసిన శతకం.   శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! సాలీడు, పాము, ఏనుగు ఏ వేదాలు, శాస్త్రాలు, మంత్రాలు చదువుకున్నాయి? కానీ శివుడిని గూర్చి ధ్యానించాయి కదా. మోక్షాన్ని పొందాయి కదా. అలాగే అన్ని ప్రాణులకూ, జ్ఞానము కేవలం చదువుల ద్వారానే కాకుండా భగవంతుని మీద కూడా ధ్యాస, భక్తి ద్వారా కలుగుతుంది.