మ. కటి చేలంబు బిగించి - 100 పద్యాలు

 

మ. కటి చేలంబు బిగించి
కటి చేలంబు బిగించి, పింఛమున జక్కం గొప్పు బంధించి, దో స్తట సంస్ఫాలన మాచరించి, చరణద్వంద్వంబు గీలించి, త త్కుటశాఖాగ్రము మీదనుండి యుఱికెన్ గోపాలసింహంబు ది క్తటముల్ మ్రోయ హ్రదంబులో గుభగుభధ్వానం బనూనంబుగన్
1.     కటి చేలంబు బిగించి  2.     పింఛమున జక్కం గొప్పు బంధించి 3.     దోస్తట సంస్ఫాలన మాచరించి 4.     చరణద్వంద్వంబు గీలించి  5.     తత్కుటశాఖాగ్రము మీదనుండి	6.     యుఱికెన్  7.     గోపాలసింహంబు  8.     దిక్తటముల్ మ్రోయ  9.     హ్రదంబులో  10.  గుభగుభధ్వానం బనూనంబుగన్
అర్థాలు: కటి = నడుము; చేలంబు = బట్ట, ఉత్తరీయము; బిగించి = గట్టిగా కట్టి ;, పింఛమునన్ = పింఛాన్ని; చక్కం = చక్కగా; గొప్పు = జుట్టుముడిలో; బంధించి = బంధించి, దోస్తట = చేతులతో ; సంస్ఫాలన = చరచుకొని; మాచరించి = చేసి; చరణద్వంద్వంబు = రెండు కాళ్లను; గీలించి = దగ్గర చేసి; తత్కుట = తత్ కుట = ఆ చెట్టు; శాఖాగ్రము = పైకొమ్మ; మీదనుండి = మీద నుండి; యుఱికెన్ = ఉరికినాడు ; గోపాలసింహంబు = గోపాలుడనే సింహము; దిక్ = దిక్కులు,  తటము =  ప్రదేశం; మ్రోయ = అదిరి పడగా; హ్రదంబులో = చెరువులోకి; గుభగుభధ్వానంబు = గుభగుభ మనే శబ్దం ; అనూనంబుగన్ = అంతా నిండిపోయినది;
భావం: ఈ పద్యం పోతన వ్రాసిన భాగవతంలోనిది. కాళింది అనే సరస్సులో కాళీయుడు అనే పెద్ద పాము ఉన్నది. దాని విష ప్రభావం వలన చాలా జంతువులు చనిపోయేవి. శ్రీకృష్ణుడు దానికి గుణపాఠం నేర్పాలనే ఉద్దేశంతో సరస్సులోకి దూకాడు.   ఉత్తరీయాన్ని నడుముకి గట్టిగా బిగించాడు. పింఛాన్ని చక్కగా జుట్టు ముడిలో బంధించాడు. జబ్బలు రెండూ చరచుకున్నాడు. కాళ్ళనీ దగ్గరగా ఉంచాడు. సింహలాంటి శ్రీకృష్ణుడు, ఆ చెట్టుకొమ్మపైనుండి గభాలున చెఱువులోకి ఉరికి దూకాడు. అంతే, గుభగుభమన్న శబ్దం నలుదిక్కులా నిండిపోయింది!