ఉ. ధారుణి రాజ్య సంపద - నన్నయ - 100 పద్యాలు

  

ఉ. ధారుణి రాజ్య సంపద - నన్నయ
ధారుణి రాజ్య సంపద మదంబున కోమలి కృష్ణజూచి రం భోరుని జోరు దేశమున నుండగ బిల్చిన యిద్దురాత్ము దు ర్వార మదీయ బాహు పరివర్తిత చండ గదాభిఘాత! భ గ్నోరుతరోరు జేయుదు సుయోధను ఉగ్ర రణాంతరంబునన్!
1.    ధారుణి రాజ్య సంపద మదంబున 2.    కోమలి కృష్ణ జూచి 3.    రంభ ఉరు నిజ ఉరు దేశమునన్ ఉండగన్ 4.    పిల్చిన ఈ దురాత్ము	5.    దుర్వార మదీయ బాహు పరివర్తిత 6.    చండ గద అభిఘాత! 7.    భగ్న ఉరుతర ఉరు జేయుదు 8.    సుయోధను 9.    ఉగ్ర రణాంతరంబునన్!
అర్ధాలు: ధారుణి = భూమి; రాజ్య సంపద = రాజ్యాన్ని; మదంబున = గర్వంతో ; కోమలి = సుకుమారి ; కృష్ణ = ద్రౌపది ; జూచి = చూసి ; రంభ + ఉరు =చాలా చక్కని; నిజ + ఉరు = తన తొడ ; దేశమునన్ = చోటులో ; ఉండగన్ = ఉండమని ; పిల్చిన = ; ఈ + దురాత్ము = ఈ చెడ్డ ఆలోచన గలవాడిని ; దుర్వార = అడ్డులేని; మదీయ = నా ; బాహు = చేతుల ; పరివర్తిత = తో; చండ = గొప్ప ; గద=గద ; అభిఘాత = దెబ్బ ; భగ్నోరుతరోరున్ = భగ్న + ఉరుతర + ఉరు = పెద్దగా విరిగిన తొడలు; చేయుదు = చేస్తాను; సుయోధను = దుర్యోధనుడిని ; ఉగ్ర = భయంకరమైన ; రణాంతరంబునన్ = రణ+అంతరంబునన్ = యుద్ధములో ;
భావం: జూదంలో పాండవులు ఓడిపోయారు. దుర్యోధనుడి ఆజ్ఞ మేరకు దుశ్శాసనుడు ద్రౌపదిని సభకు లాక్కువచ్చాడు. దుర్యోధనుడు ద్రౌపదిని వచ్చి తన ఒడిలో కూర్చోమని సైగ చేసాడు. అది చూసి భీముడు సభలో ప్రతిజ్ఞ చేస్తున్నాడు ఈ దుర్యోధనుడిని, ఈ రాజ్యాన్ని చూసుకుని, గర్వంతో, ద్రౌపదిని తన తొడమీద కూర్చుండమని పిలిచిన ఈ దురాత్ముడిని, భయంకరమైన యుద్ధములో, నా చేతులతో గద ఎత్తి ప్రచండమైన దెబ్బతో ఆ తొడలు విరగ కొడతాను!